Melek yatırımcı; iş meleği, özel yatırımcılar, tohum yatırımcıları ve gayri resmi yatırımcı gibi isimlerle de bilinen melek yatırımcıları hayata geçirilecek projelerin sahibi girişimcilerin sunumuyla projeni tüm maliyetini veren ve bu maliyet doğrultusunda hisse isteyen veya bu maliyeti girişimcilere borçlandıran kişilere denir.
Küreselleşme ile artan girişimci ekosistemi ile projelerin pazar alanına girmesi için belli bütçelere ihtiyaç duyulur. Girişimcilerin projelerinin hayata geçmesi gerekli yazılımlara, çalışanlara ve projeyi oluşturacak bileşenlere ihtiyacı olur ve bunun için ciddi oranda bütçeye sahip olmaları gerekir. Tüm maliyetleri karşılayacak fonlar girişimcilerin projelerini müşteriler ile bir araya getirmesine olanak sağlar.
Melek yatırımcıların projeye bağlı olarak sağlayacakları yatırımlar girişimciler için avantajlı olmaktadır. Gelişen ve globalleşen ticaret ağına proje üreten kişilere, hisse karşılığı veya borçlandırma karşılığı yatırım sağlayan melek yatırımcılar ile projelerin hayata geçmesi daha kolay hale gelmektedir.
Melek yatırımcıların her projeye destek vermemesinin sebebi; projenin tüketiciler tarafından talep edil edilmemesiyle ilgilidir. Bu sebeple melek yatırımcıları taraflarına sunulan projelerin yüzde 10 ila yüzde 23 oranında olumlu dönüş göstermektedirler. Projelere destek veren melek yatırımcıların sayısı dış ülkelere nazaran daha düşüktür. 2020 yılının mart ayı istatistiklerine göre Türkiye’de toplam 524 adet melek yatırımcı bulunuyordu. Ancak 2022 yılı istatistiklerine göre bu oran artmaya başlamıştır.
Kimler Melek Yatırımcı Denir?
İş portföyü hakkında geniş bilgilere ve deneyimlere sahip olan melek yatırımcıları, belli bir projenin hayata geçmesine yardımcı olan ve bu yardım karşılığında proje sahiplerinden proje için hisse veya borca dönüşen hisse senetleri ile uzun vadede borçlarını ödemeleri istenilmektedir.
Melek yatırımcılar var olan deneyimleri ile projenin özellikle yeni nesil tarafından tüketilmesine ve teknoloji ile ne kadar uyumlu olduğuna dikkat etmektedirler. Teknoloji ile entegre olan projeler ekosistemde en çok tüketilen hizmet olduğu için melek yatırıcımlar da bu konu da oldukça hassas ve dikkatli davranırlar.
Emekli, yönetici, girişimci, yüksek gelire sahip kişiler veya şirket sahiplerinden oluşan melek yatırımcıları uzun vadede para kazanmayı hedefleyen bir yatırımcı kitlesidir. Alanlarında yürüttükleri işlerden dolayı proje sahiplerine proje yönetimi konusunda sürekli olarak fikir önerisinde bulunurlar. Bunu yapmalarının nedeni; yatırım yaptıkları projenin uzun vadeli kazanç sağlayabilir olmasıdır.
Melek yatırımcıların hayata geçirilecek projelere sunduğu fikir ve tavsiye önerilerinin yanı sıra ihtiyaç halinde gösterebileceği ve önerebileceği referanslar ile projeniz normal projelere göre Pazar alanına daha güçlü ve hızlı giriş sağlar. Müşteri portföyünüz sürekli çalışabileceğiniz büyük markalar ve kilit müşteri kitleleri olarak şekillenir. Diğer projelerin küresel Pazar alanında bulunması ve sürekliliğin devam etmesi yıllar boyu deneyim gerektirirken, melek yatırımcıların önerdiği referanslar ile çok kısa sürede Pazar alanında köklü bir yerleşim sağlayabilirsiniz.
Melek yatırımcılar adını Amerika Birleşik Devletleri’nde New York’ta bulunan Manhattan bölgesindeki Broadway caddesinden almaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nin sanat ile ilgili projelerin gerçekleştiği Broadway caddesi turistik bölge haline gelmiştir. Ayrıca müzikal ve tiyatro etkinliklerinin sürdürüldüğü Broadway caddesi meşhur olması nedeniyle en fazla kazanç sağlanan cadde haline gelmeyi başarmıştır.
Hikayesi Broadway caddesine dayanan melek yatırımcı kavramı; Broadway caddesinde tiyatro ve müzikal etkinlikleri için yeterli bütçeye sahip olmayan kişilere, Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan girişimlerin maddi desteği ile başlamıştır. Hayata geçirilecek projelere destek sağlayan girişimcilere kurtarıcı oldukları için melek adı verilmesi uygun görülmüştür.
Nasıl Melek Yatırımcı Olunur?
Melek yatırımcı olmak isteyen kişiler, vatandaşlıkları bulunan ülkenin Hazine Müsteşarlığı merkezine başvuru yapması ile gerçekleşir. Hazine Müsteşarlığına başvuran kişiler gerekli incelemeler sonucu melek yatırımcı olma lisansına sahip olurlar. Hazine Müsteşarlığı melek yatırımcı olmak isteyen kişileri Yüksek Gelire Sahip Yatırımcı ve Tecrübe Yatırımcı olmak üzere ayrılan iki ayrı grupta inceler. Melek yatırımcı olmak isteyen bireylerin hangi lisansa sahip olmak istediğini belirlemiş olması gerekir.
Buna göre başvurulacak olan lisans gruplarına uygun olarak belli başlı belgeler ve raporlar istenir. Bu raporlar ve belgelerin Hazine Müsteşarlığı tarafından incelenmesi ve araştırılması sonucunda lisans alma hakkına sahip olunur. İkiye ayrılan lisans grubu için gerekli şartlar aşağıdaki gibidir:
Yüksek Gelire Sahip Yatırımcı Lisansı
Yüksek gelire sahip yatırımcı lisansına başvuruda bulunmak isteyen yatırımcıların, vatandaşlığı bulunan ülkenin gayri safi milli hasılası üzerinden değerlendirmeler yapılır. Türkiye’nin 2022 yılı gayri safi milli hasılasına göre başvuruda bulunacak yatırımcının aylık net gelirinin 200.000 Türk Lirası ve aynı zamanda başvuru yapacak kişinin gayrimülk ve mülklerinin değerinin 2022 yılına göre 1.000.000 Türk Lirası olması gerekir. Belirtilen gelirlere sahip olan yatırımcılar, yüksek gelire sahip yatırımcı lisansını almaya hak kazanırlar. Ancak gelirleriniz belirtilen tutarlarda değil ise ikinci yatırımcı lisansı olan tecrübe yatırımcı lisansına başvurabilirsiniz.
Tecrübe Yatırımcı Lisansı
Tecrübe Yatırımcı lisansına başvuruda bulunmak isteyen yatırımcıların, finans, banka, kuruluş, holding ya da dengi alanlarda en az iki yıl tecrübe ile yönetici veya üst yönetici pozisyonunda çalışmış olması gerekir. Bunun yanında bulunduğunuz yıl dahil son beş yıl içerisinde yıllık cirosu 25.000.000 Türk Lirası olan bir şirkette genel müdür, genel müdür yardımcısı veya üst düzey yönetici ve dengi pozisyonlarda iki yıl çalışmış olmanız gerekir.
Çalışma tecrübesi şartlarına ek olarak istenilen başvuru özellikleri aşağıdaki gibidir:
- Türkiye vatandaşı olan kişinin, Türkiye’de bulunan melek yatırımcılara ait şirketlere, projelerine veya kuruluşlarına en az bir yıl üye olunması gerekir.
- Başvuru sırasında olan kişilerin, Türkiye’de bulunan ve halkın bilmediği üç farklı yatırımcının yanında yatırımcı kimliği ile en az bir yıl ortaklık sürmüş olmaları gerekir. Ya da genellikle üniversiteler ile birlikte projeler geliştiren Teknopark adı verilen teknoloji geliştirme merkezlerinde veya teknoloji geliştirme merkezlerinin kuluçka süreçlerinde en az iki yıl bulunmuş olmaları gerekir. Kuluçka merkezleri; bir proje için farklı alanlardan mühendis, girişimci ve yöneticilerin bulunduğu ve ekip olarak çalışıldığı genellikle 48 saat süren iş geliştirme sürecidir.
- Teknoloji geliştirme merkezlerinde (Teknopark) veya kuluçka merkezlerinde başlangıç veya büyüme aşamasında projeler için üç farklı projeye ayrı ayrı 20.000 Türk Lirası desteği sağlamış olmaları gerekir.
Girişimciler ve Melek Yatırımcılar Nasıl Buluşur?
Melek yatırımcılara ulaşmanız yasal yollar ile ilerlemektedir. Bahsettiğimiz Teknopark (Teknoloji Geliştirme Merkezi) veya kuluçka merkezlerine projenizin olduğunu ve bunun için melek yatırımcıya ihtiyacınız olduğunu belirtmeniz halinde melek yatırımcılara ulaşabilirsiniz. Kuluçka merkezlerinin proje geliştirme alanında çoğunluğu üniversite öğrenci olan girişimcilerin proje geliştirme alanına katılarak, melek yatımcıların katılacağı sunum sezonuna sizlerde katılarak projenizi sunabilirsiniz. Sunduğunuz projeyi varsa demo, numune ile yoksa gerekli görsel çalışmalarınız ile sunabilirsiniz. Birden fazla melek yatırımcının bulanacağı kuluçka merkezinde yatırımcılar projenizi dinler ve sizlere yatırım yapmayı teklif ederler.
Melek Yatırımın Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
Girişimcilerin projelerini hayata geçirmesi için desteğine ihtiyaç duyduğu melek yatırımcıların avantajları ve dezavantajları bulunur. Ekosisteme fayda sağlayacak projelerinize destek veren melek yatırımcılarının avantajları aşağıdaki gibidir:
- Melek yatırımcılarının sağladığı finansman desteği ile projelerinizi hayata geçirmeniz kolaylaşacaktır. Melek yatırımcılarından aldığınız finansman ile geliştirdiğiniz ve halka sunduğunuz projeniz bir gelir getirmez ve başarısız olursa aldığınız finansman desteğini melek yatırımcıya geri ödemezsiniz.
- Melek yatırımcılar yüksek gelirli kişiler, emekli, girişimci veya şirket sahibi olan kişiler olduğundan dolayı edinmiş oldukları tecrübelerinden faydalanarak işinizi geliştirebilirsiniz.
- Melek yatırımcıların sağlayacağı referanslar ile projenizin tüketilme ve kullanılma süreci oldukça hızlı ilerler. Bu sayede projenizin tanınması geniş kitlelere yayılır.
- Melek yatırımcınızın desteği ile projeniz hayata geçtiğinde tutarsa, melek yatırımcınızın öncülüğünde diğer melek yatırımcıları ile de bir araya gelerek işiniz kalkındırabilirsiniz.
Girişiminizin kalkınmasında büyük role sahip olan melek yatırımcılarının dezavantajları aşağıdaki gibidir:
- Girişim projenize yatırım yapan melek yatırımcıların projeniz hakkında tavsiyeler ve önermelerde bulunacaktır. Girişimcilerin projeleri üzerinde sağlayacağı yenilikler melek yatırımcıyı tatmin etmezse son söz melek yatırımcıya bakacaktır. Bu durum ise projenizin Start UP (piyasaya hızlı giriş) özelliğini kaybetmeye başlayacaktır.
- Girişim projenize destek olacak olan melek yatırımcının edindiği tecrübe projenizle ilgili olan bir deneyim değilse melek yatırımcının projeye dahil olması ve süreci hızlandırması gibi konularda düşüş sağlanabilir.
- Piyasaya sürülen projeniz başarılı olduğu takdirde, melek yatırımcılar karınızdan kendi payını da alacaktır.
Girişimcilerin Yatırımcı Sunumu Nasıl Olmalıdır?
Girişimcilerin projelerini melek yatırımcılara sunarken yalın bir sunum formatı oluşturmaları gerekir. Sunumunuz en az 10 en 30 sayfa olmalıdır. Sunumunuzun göz yorucu olmaması ve sıkıcı ilerlememesi önemli bir etkendir. Projenizi sunarken, detaylı bir anlatım yapılması gerekir. Sunum başlangıcında kendinizi ve projeyi yönettiğiniz ekibinizde kısaca söz etmelisiniz. Projeyi yürüttüğünüz donanımlı ekibinizden, proje hikayenizden, marka isminizden, projenizi müşteriye hangi yollar ile ileteceğinizden, projenizin faydalarından ve kullanım özelliklerinde bahsetmeniz gerekir. En az 10 en fazla 20 dakika olacak şekilde sunum kurallarına uygun olarak projenizi sunmanız gerekir.
Melek Yatırımcı Bulma Platformları Nelerdir?
Girişimcilerin melek yatırımcılar ile buluşmasına olanak sağlayan teknoloji geliştirme alanları ve kuluçka merkezlerinin yanı sıra birçok platform bulunur. Girişimcilerin melek yatırımcılar ile iletişime geçmesini sağlayan yollar aşağıdaki gibidir:
• Quora
Ekosisteme bağlı olarak artan girişimci sayısı ile hayata geçirilmeyi bekleyen projelerde de artış olur. Girişimciler gerek ekibiyle gerek tek başlarına proje fikri ile melek yatırımcılarının finansal desteğine ihtiyaç duyarlar. Projesi bulunan girişimciler, farklı platformlardan melek yatırımcılarına ulaşabilirler. Projenizin kalkınmasına öncü olan melek yatırımcılar, projeniz için gerekli olan her adımda destek sağlayarak projenize uygun donanımlı ekip arkadaşlarını da projenizi geliştirmenizde yardımcı olmalarına olanak sağlar. Girişimcilerin Start UP ile global ticaret ağına giriş yapmaları melek yatırımcılar ile mümkün hale gelir.
“Logo Oluşturmak için Kullanabileceğiniz 7 Yapay Zekâ” içeriğimizin detaylarına buradan ulaşabilirsiniz!
